Rozwód

ROZWÓD a SEPARACJA

1. Co jest potrzebne do rozwodu ?
Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym przesłankami rozwodu
są zupełny i trwały rozkład pożycia

2. Co potrzebne jest do separacji ?
Zupełny rozkład pożycia. Przesłanka trwałości potrzebna nie jest.

3. Jakie są różnice - w skutkach – pomiędzy rozwodem,a separacją ?
Przede wszystkim orzeczenie separacyjne nie pozwala zawrzeć nowego małżeństwa - do tego potrzebny jest rozwód.
Jednocześnie przepisy/komentarze nie precyzują - czy separowanych małżonków obciąża obowiązek wierności.

4. Czy jeśli druga strona wyraża zgodę na rozwód to otrzymam go bez problemu ?
Niekoniecznie,choć jest ona pomocna.
Po pierwsze zgoda musi istnieć przez cały czas postępowania. Jeśli więc współmałżonek wyraził taką zgodę – nawet w procesie -
a potem zmienił zdanie, to owa zgoda nie istnieje.
Po drugie sąd ma obowiązek badać istnienie przesłanek rozwodu ( zupełny i trwały rozkład pożycia ).
Jeśli one nie istnieją to ma obowiązek pozew oddalić.

5. Na czym polega zupełność rozkładu pożycia ?
Polega to na rozkładzie więzi duchowej,fizycznej i gospodarczej

6. Na czym polega rozkład więzi duchowej ?
Strony nie spędzają razem czasu - nie chodzą do kina, nie przyjmują gości,
nie celebrują uroczystości etc.

7. Na czym polega rozkład więzi fizycznej ?
Małżonków nie łączy sypialnia lub inne miejsce tej aktywności.

8. Na czym polega rozkład więzi gospodarczej ?
Na prowadzeniu odrębnych gospodarstw domowych.
Małżonkowie mieszkają osobno, albo mieszkając razem funkcjonują z pominięciem drugiej strony.
A więc nie wykonują sprawunków na rzecz współmałżonka, nie gotują dlań, nie piorą jego rzeczy, nie sprzątają jego pokoju,
nie robią dlań zakupów ( w lodówce każdy ma swoje miejsce ) etc.

9. Na czym polega trwałość rozkładu pożycia ?
Ocena oparta na doświadczenie życiowym pozwala przyjąć,że na tle okoliczności konkretnej sprawy powrót małżonków do wspólnego pożycia nie nastąpi ( wytyczne SN ).
A więc ów konflikt nie jest chwilowy,przemijalny, lecz ma ciągłość czasową,długość.

10. Ile trwać musi ten stan ?
Przepisy tego wprost nie regulują.
Hipotezując pół roku. Z zastrzeżeniem,że każda sprawa jest indywidualna.

11. Czy w rozwodzie można podzielić majątek ?
Tak i Nie !
Tak, gdyż procedura na to zezwala.
Nie, jeśli spowoduje to nadmierną zwłokę w postępowaniu.
A więc jeśli kwestia majątkowa nadciągnęłaby się, kosztem stricte rozwodu to wniosek majątkowy rozpoznany nie będzie.
W praktyce łatwiej rozstrzygnąć rozwód, niż podzielić majątek. Wystarczy, że strony różnią się odnośnie składu majątku, jego wartości,
względnie komu przyznać konkretne składniki, aby spowolniło to rozwód.
Z tej przyczyny kwestie majątkowe rozstrzygane są zwykle
w odrębnym postępowaniu, po rozwodzie

12. Co z mieszkaniem po rozwodzie ?
Sąd ma obowiązek wypowiedzieć się,
jak małżonkowie mają z lokalu korzystać po rozwodzie -
opisać sposób, poszczególne pomieszczenia etc - chyba że strony mieszkają osobno.

13. Czy to orzekanie to podział majątku mieszkaniowego?
Nie, to tylko orzekanie o korzystaniu.
Sąd wypowiada się jedynie w kwestii użytkowej, a nie własnościowej. W tym aspekcie czyni to,nawet jeśli strony funkcjonują w lokalu cudzym ( najmowany, użyczony, etc ).

14. Ile wynosi wpis w sprawie rozwodowej ?
Sześćset zł ( 600zł ) i jest to wydatek początkowy.

15. Jakie inne wydatki sądowe mogą mnie oczekiwać ?
Zwrot należności świadków, opinie biegłych, wywiad, kurator by wymienić najczęstsze.
Inna rzecz,iż w wielu sprawach takich wydatków nie ma

16. Na czym polega rozwód z winy drugiej strony ?
Po pierwsze na stygmatyzacji moralnej – stwierdzeniu, iż oponent zachowywał się nieuczciwie.
Po drugie ma konsekwencje alimentacyjne

17. Jakie są konsekwencje alimentacyjne winy ?
Dotyczą one tylko alimentów między byłymi małżonkami, ale już nie dzieci.
Małżonek niewinny może domagać się od ex'a alimentów,
gdy w wyniku rozwodu nastąpiło istotne pogorszenie jego sytuacji materialnej.
Czyli jako małżonek funkcjonowałem/łam na poziomie 100, a teraz po rozwodzie funkcjonuję na poziomie 80.
Ex'ie dopłać różnicę, czyli 20 ( 100-80=20 ).
Względnie jako małżonek
korzystałem/łam codziennie z czarnego kawioru i francuskiego szampana.
Po rozwodzie stać mnie tylko na codzienny czerwony kawior i radziecki szampan.
Ex'ie dopłać różnicę pomiędzy ceną kawioru i szampana

18. Nad jakimi jeszcze kwestiami sąd musi debatować w rozwodzie?
Władza rodzicielska na wspólnymi małoletnimi dziećmi/kiem
oraz kontakty rodziców z nim/i.

19. Czy w rozwodzie sąd zawsze wypowiada się o winie ?
Nie,tylko wtedy gdy jest takie żądanie.

20. Czy po rozwodzie bez winy mogę uzyskać alimenty od byłego małżonka ?
Tak.
Aczkolwiek tylko w określonej sytuacji.
Po pierwsze konieczne jest aby żądający był nadal stanu wolnego.
Po drugie tylko jeśli żądający jest w niedostatku.

21. Co znaczy niedostatek ?
Żądający nie ma majątku ( pieniądze,obligacje,nie/ruchomości/kosztowności etc ) - czyli jest ubogi -
i nie jest w stanie go samodzielnie wygenerować - ograniczenia zdrowotne podjęcie pracy uniemożliwiają lub dochód jest niewystarczający.
Przykładowo osoba bez majątku uległa wypadkowi ( wpadła pod tramwaj ) i nie może pracować.

22. Czy stwierdzenie zupełności i trwałości rozkładu, zapewnia rozwód
Nie,jeśli są przesłanki negatywne.
Wtedy żądanie rozwodowe - nawet przy istnieniu przesłanek pozytywnych - zostanie oddalone.

23. Jakie są przesłanki negatywne ?
Dobro wspólnych małoletnich dzieci,zasady współżycia społecznego
oraz wystąpienie z żądaniem rozwodu przez małżonka wyłącznie winnego rozkładu.

24. Co znaczy dobro wspólnych małoletnich dzieci ?
Najogólniej dzieci/ko po rozwodzie nie będą mogły się odnaleźć -
dotyczy to ich psychiki, negatywnego stanu emocjonalnego.

25. Co znaczą zasady współżycia społecznego ?
Orzeczeniu rozwodu w tym konkretnym przypadku byłoby nieetyczne,niemoralne,niegodziwe.
Egzemplifikując,
w wyniku rozwodu ciężko chory sparaliżowany małżonek wymagający stałej opieki zostałby sam.

26. Czy sprawa rozwodowa/separacyjna wpływa na dziedziczenie współmałżonka ?
Tak i nie !
Tak, wedle art.940 par.1 kc
Małżonek jest wyłączony od dziedziczenia, jeżeli spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy,a żądanie to było uzasadnione .
Stąd aby współmałżonek został wyłączony on dziedziczenia - przy braku wyroku separacyjnego/rozwodowego - muszą być spełnione trzy warunki.
Po pierwsze przed sądem musi zawisnąć sprawa o rozwód lub separację.
Po drugie małżonek który zmarł, żądał stwierdzenia winy w rozkładzie pożycia, wobec małżonka który przeżył ( przeciwnika procesowego ).
Po trzecie owo żądanie winy musi być uzasadnione - substancjalizowane faktami,poparte rzeczywistymi okolicznościami. Nie,jeśli któregoś z powyższych trzech elementów brakuje.
Stąd,samo żądanie rozwodu/separacji ( bez winy ) lub gdy żądanie winy faktami wsparte nie jest, względnie gdy sprawa nie pojawiła się w sądzie, na system dziedziczenia nie ma wpływu.

27. Przed jakim sądem rzeczowo toczy się sprawa o rozwód/separację ?
Tylko okręgowym ( w pierwszej instancji ).
Na podstawie art. 17 pkt 1 kpc
Do właściwości sądów okręgowych należą sprawy: o prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone roszczenia majątkowe (…) .
W tym ujęciu rozwód to kategoria prawo niemajątkowe .

28. Przed jakim sądem miejscowo toczy się sprawa o rozwód/separację ?
Tutaj odpowiada art.41 kpc
„ Powództwo ze stosunku małżeństwa wytacza się wyłącznie przed sąd,
w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie wspólne miejsce zamieszkania,
jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym
jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu.
Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda ”
Ten przepis zawiera trzy reguły wyznaczające właściwość miejscową.
Po pierwsze właściwy jest sąd okręgowy tego okręgu
( jednego,nigdy więcej ), gdzie małżonkowie mieli swój ostatni domicyl – centrum aktywności życiowej,
A więc jeśli takich ośrodków w trakcie małżeństwa było więcej, to zawsze liczy się ostatni. Aczkolwiek pod warunkiem, że choć jedno z nich w tym okręgu nadal jeszcze funkcjonuje.
Egzemplifikując, strony funkcjonowały w Puszczykowie [ ostatnie wspólne miejsce zamieszkania ] po czym żona wyprowadziła się do Ełku.
Jeżeli mąż będzie nadal domicylował w Puszczykowie - względnie gdziekolwiek indziej w ramach okręgu sądu separacyjnie/rozwodowo właściwego dla Puszczykowa - to właściwym będzie nadal Sąd Okręgowy w Poznaniu.
[ choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu ].
Po drugie – gdy brak w/w – właściwy jest sąd okręgowy, dla miejsca zamieszkania strony pozwanej. Rozwijając wcześniejszy przykład,
to jeśli ów mąż po jakimś czasie przeniósł się do Polkowic
to Sąd Okręgowy w Poznaniu z horyzontu prawnego znika.
W tym sensie pozew o separację/rozwód będzie należało skierować
do Sądu Okręgowego w Suwałkach ( Ełk=Suwałki ) - właściwy dla żony
[ sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej ].
Po trzecie – gdy brak reguły pierwszej i drugiej -
właściwy będzie sąd miejsca zamieszkania powoda ( osoby inicjującej proces ).
Ta opcja dotyczy głównie sytuacji, gdy miejsce zamieszkania pozwanego jest nieznane.

29. Czy można zawrzeć umowę określającą sąd inny sąd właściwym w tych sprawach ?
Nie !

30. Czy obywatel RP zawsze uzyska rozwód/separację przed sądem polskim ?
Nie !
Zagadnienie to reguluje tytuł III - określający jurysdykcję krajową art.1103(1) kc. Zawiera on cztery różne przesłanki tej jurysdykcji.
Wedle jego par.1

„Sprawy małżeńskie (…) należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy:
4) oboje małżonkowie są obywatelami polskimi”

Tutaj sytuacja jest prosta. Sąd polski jest zawsze właściwy, gdy obydwoje,a więc powód i pozwany - a nie tylko jedna strona - mają obywatelstwo polskie.

„Sprawy małżeńskie (…) należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy:
3) małżonek będący powodem jest obywatelem polskim i ma co najmniej od sześciu miesięcy bezpośrednio przed wszczęciem postępowania
miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczpospolitej Polskiej (…)”.

W tym wypadku konieczne jest, aby powód ,a więc osoba rozpoczynająca proces, spełniała łącznie następujące trzy warunki:
Po pierwsze jest obywatelem polskim ( co nie wyklucza posiadania także innego obywatelstwa, ale wyklucza jego nieposiadanie ).
Natomiast obywatelstwo pozwanego jest irrelewantne.
Po drugie małżonek-powód ma posiadać domicyl - centrum aktywności życiowej - w Polsce.
I nie chodzi tu o adres zameldowania, czy występowanie w krajowych spisach, ale rzeczywiste miejsce funkcjonowania, rozumiane jako dom.
Po trzecie ów polski domicyl obejmuje okres przynajmniej 6 miesięcy przed datą złożenia pozwu.

„Sprawy małżeńskie (…) należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy:
2) małżonek będący powodem ma co najmniej od roku bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej (…) ”

Tutaj – inaczej niż wcześniej - obywatelstwo powoda/pozwanego nie ma doniosłości. Może więc być on obywatelem polskim, apatrydą lub cudzoziemcem.
Wymagane jest jednak, aby powód, czyli osoba rozpoczynająca proces
posiadała domicyl -centrum aktywności życiowej - w Polsce. I nie chodzi tu o adres zameldowania, czy występowanie w krajowych spisach, ale rzeczywiste miejsce funkcjonowania, rozumiane jako dom.
Ów polski domicyl obejmuje okres przynajmniej roku ( 12 miesięcy ) przed datą złożenia pozwu.

„Sprawy małżeńskie (…) należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy:
1) oboje małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania lub ostatnie miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jedno z nich nadal ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej (…) ”

Tutaj znowu obywatelstwo/apatrydość nie ma doniosłości.
Dla tej przesłanki jest konieczne, aby oboje małżonkowie ( a nie tylko jedno ) posiadali domicyl - centrum aktywności życiowej - w Polsce ( niekoniecznie w tej samej miejscowości ).
I nie chodzi tu o adres zameldowania, czy występowanie w krajowych spisach, ale rzeczywiste miejsce funkcjonowania, rozumiane jako dom.

31. Czy dziecko można przesłuchać ?
W sprawie o rozwód/separację żadna osoba poniżej 13 roku życia nie może być przesłuchana.

32. A jak wygląda przesłuchanie osób powyżej 13 roku życia ?
Na to pytanie odpowiada art.430 kpc
„(…) zstępni stron,którzy nie ukończyli lat siedemnastu,
nie mogą być przesłuchiwani w charakterze świadków„

Po pierwsze oznacza to,że zstępny strony ( powódki lub powoda ),
który nie ukończył 17 lat także zeznawać nie będzie.
W tym aspekcie syn, córka, wnuk, prawnuk męża lub żony -
nie chodzi więc tylko o wspólne dzieci stron, ale także zstępnych tylko jednej - z zeznawania jest wyeliminowany.

Po drugie osoby obce poniżej 17 lat z tego zwolnienia nie korzystają,
a więc będą zeznawać.

33. Jak wygląda przesłuchanie zstępnych strony powyżej 17 lat ?
Takim zstępnym - wedle art. art.262 kpc -
przysługuje prawo do odmowy zeznań.

W tym ujęciu ewentualne nie/zeznawanie jest ich suwerenną decyzją.

34. Czy zagraniczny wyrok rozwodowy/separacyjny jest uznawany w Polsce ?
Tak i nie !

Tak, jeżeli jest to wyrok z kraju unijnego.
Wówczas wystarcza jego rejestracja w USC.

Określa to rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r.,
dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w
sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej.

Nie, jeżeli jest to wyrok z kraju pozaunijnego.

35. Co więc zrobić z wyrokiem rozwodowym/separacyjnym z kraju pozaunijnego ?
Należy wystąpić do sądu polskiego o jego uznanie.

34. Czy pozaunijna separacja/rozwód musi być zalegalizowany w Polsce ?
Tak !
Tutaj automatyzm nie istnieje.
Stąd usiłowanie notyfikowania kogokolwiek jest bezprzedmiotowe.

36 .A co jeśli takiej separacji/rozwodu nie zalegalizuję ?
Po pierwsze w świetle prawa polskiego taka osoba jest nadal zajęta
i nie może zawrzeć nowego związku małżeńskiego.

Po drugie stan ten ma określone konsekwencje spadkowe,
tak jak w przypadku istnienia małżeństwa.

Po trzecie ewentualne nowe małżeństwo
rodzi zagadnienie swej nieważności.

Po czwarte
pojawia się kwestia przestępstwa art.206 kk,czyli bigamii.

37. Jaka jest relacja pomiędzy postępowaniem separacyjnym/rozwodowym,
a tym z Konwencji Haskiej ?
Postępowanie z Konwencji Haskiej
( dotyczące cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę )
powinno - na podstawie art.177 par.1 pkt 1 kpc -
doprowadzić do zawieszenia sprawy o rozwód/separację.

38.Czy od sądu prowadzącego separację/rozwód mogę uzyskać paszport dla dziecka ?
Nie !
Przy braku porozumienia małżonków,
rzeczywiście konieczne jest postanowienie sądu.
Właściwy jest tutaj jednak sąd rejonowy.

Tym samym w trakcie sprawy separacyjnej/rozwodowej
należy niejako wszcząć drugą -
tym razem w sądzie rejonowym -
dotyczącą paszportu.

38.Czy sprawy o separację/rozwód są jawne dla publiczności ?
Nie !
Ściślej odpowiada na to art.427 kpc
„ Posiedzenia odbywają się przy drzwiach zamkniętych,
chyba że obie strony żądają publicznego rozpoznania sprawy,
a sąd uzna, że jawność nie zagraża moralności .”

40.Jak więc najłatwiej zobaczyć przykład rozprawy rozwodowej ?
Oto – nieco hiperboliczny – kasus.

41. Ile trwa postępowanie rozwodowe ?
Nie ma na to pytanie jednej odpowiedzi,
zwłaszcza że dużo zależy od postawy drugiej strony,
a więc na ile stanowisko procesowe małżonków
będzie zgodne/zsynchronizowane.

42. A chociaż w przybliżeniu ?
Zakładając, że dokumentacja powoda jest kompletna,
to do pierwszej rozprawy rozwodowej –
i zaznaczam zwykle -
należy czekać około pięć miesięcy.

43. Czy dla treningu mogę zobaczyć cudzą rozprawę rozwodową ?
Raczej nie.

44. Dlaczego nie mogę zobaczyć rozprawy rozwodowej, skoro są one jawne ?
Na to pytanie odpowiada art. 45 ust.2 konstytucji.
„Wyłączenie jawności rozprawy może nastąpić
ze względu na moralność, bezpieczeństwo państwa i porządek publiczny
oraz ze względu na ochronę życia prywatnego stron
lub inny ważny interes prywatny. (...)”

Współgra z tym art. 427 kpc
„Posiedzenia [ w sprawach małżeńskich-przyp. MP ]
odbywają się przy drzwiach zamkniętych,
chyba że obie strony żądają publicznego rozpoznania sprawy,
a sąd uzna, że jawność nie zagraża moralności.”
W swej praktyce nie spotkałem kazusu rozwodowego/separacyjnego,
aby strony zażądały publicznego rozpoznania sprawy.

45. A co z jawnością wyroku rozwodowego/separacyjnego ?
Na to pytanie odpowiada art. 45 ust.2 konstytucji.
„(...) Wyrok ogłaszany jest publicznie.”
W odniesieniu do wyrokowania jawność jest więc bezwzględna.

Powyższe można zaopatrzyć postrzeżeniem,
iż jawność wyrokowania rozwodowego/separacyjnego
kończy się z wyrokowaniem.

Jeśli więc zainteresowany (nie strona) spóźni się na ogłoszenie,
czy też będzie chciał uzyskać telefonicznie jego treść,
to należy liczyć się z odmową udzielenia informacji.

Wyrok jest więc zawsze ogłaszany publicznie,
aczkolwiek zasada ta jest ograniczona
do kubatury sali rozpraw i czasu wyrokowania.