Testament

1. Jak rozdysponować majątkiem na wypadek śmierci ?
Poprzez testament.

2. Czy testament to jedyna forma takiego rodysponowania ?
Nie, istnieją także inne aczkolwiek testament jest formą główną - obejmuje większość majątku.
Lege artis istnieją także inne rozwiązania.

3. Co to za inne rozwiązania ?
Po pierwsze dyspozycja art.57 ust.1 pkt 2 pb.
Po drugie umowa - art.1048 kc - o zrzeczenie się dziedziczenia.
Po trzecie uposażenie - art.831 kc – z umowy ubezpieczeniowej

4. Na czym polega rozwiązanie z art.57 ust.1 pkt 2 prawa bankowego ?
W razie śmierci posiadacza rachunków oszczędnościowych [ nie dotyczy to rachunków wspólnych – przyp. MP ] bank jest obowiązany wypłacić z tych rachunków kwotę nie wyższą niż przypadające na ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku dwudziestokrotne przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nieprzekraczającą jednak wysokości środków na rachunku - osobie, którą posiadacz rachunku wskazał w umowie
Rozwiązanie to dotyczy ściśle limitowanej kwoty, którą otrzyma/ją osoba/y wskazana/e przez spadkodawcę za jego życia. Teoretycznie beneficjentem nie musi być spadkobierca - może to być nawet osoba formalnie obca. Dyspozycja ta musi określać dokładnie osobę/y. Jej sens to wypłacenie pieniędzy automatycznie/natychmiast po zgonie, bez konieczności oczekiwania na sformalizowanie spraw spadkowych. Warto zaakcentować, iż kwoty te – zgodnie z art.57 ust.3 pb - do spadku nie wchodzą.

5. Jaka jest maksymalna wysokość takiej kwoty ?
Należy to każdorazowo sprawdzić. Aczkolwiek w październiku 2011r. jest to 20*3581,56=71.631,2zł ( dwudziestokrotne * przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, które we wrześniu 2011r. wyniosło 3581,56zł ). Przy czym środki w tej wysokości muszą rzecz jasna znajdować się owym koncie. A jeśli beneficjentów jest kilku, to kwota zostanie podzielona.

6. Na czym polega umowa o zrzeczenie się dziedziczenia ?
Na zawarciu – zgodnie z art.1048 kc - kontraktu pomiędzy przyszłym ( czyli żyjącym ) spadkodawcą, a jego spadkobiercą ustawowym. Na podstawie takiego porozumienia spadkobierca zrzeka się wszelkiego spadku po spadkobiercy. W praktyce nierzadko takie umowy łączone są z darowiznami. Aczkolwiek nie jest to wymóg prawny.

7. W jakiej formie należy zawrzeć taki kontrakt ?
Tylko w formie aktu notarialnego.

8. Jakie są skutki takiego porozumienia ?
Tak jak wspomniano
spadkobierca po tym konkretnym spadkodawcy dziedziczyć nie będzie.
Oczywiście nadal zachowuje zdolność dziedziczenia po innych. Natomiast skutki takiej umowy, to także wykluczenie z dziedziczenia zstępnych
( dzieci,wnuki,prawnuki etc ) osoby która się zrzekła.

9. Czy skutek - wyłączenie z dziedziczenia zstępnych zrzekającego się – można usunąć ?
Tak,aczkolwiek trzeba to w kontrakcie zawrzeć. Po śmierci spadkodawcy takiej możliwości już nie ma.

10. Jakie elementy zawiera testament ?
Powołanie spadkobiercy/ów,ustanowienie wykonawcy testamentu, wydziedziczenie,zapis ( zwykły),polecenie, powołanie fundacji.
Inna rzecz,iż wszystkich w/w elementów testament zawierać nie musi.

11. Co jeśli testament nie powołuje spadkobiercy/ów ?
Wówczas jest to kodycyl. Ale jest to również ważne rozrządzenie.

12. W jaki sposób ustanowić spadkobiercę ?
Po pierwsze wskazać osobę w taki sposób, aby było wiadomym o kogo chodzi. Po drugie użyć formuły w rodzaju: czynię spadkobiercą , powołuję do dziedziczenia , jest moją wolą,aby dziedziczył lub innej z której taki sens wynika. Po trzecie podać wysokość udziału ( procent/ułamek ).

13.Czy spadkobiercę można ustanowić w każdym testamencie ?
Tak !

14. Jaki jest sens ustanowienia wykonawcy testamentu ?
Na wskazaniu osoby, która - na podstawie art.986 kc lub 986(1) kc - zawiaduje spadkiem. A więc nim administruje/zarządza w okresie przejściowym - pomiędzy zgonem,a zgłoszeniem się spadkobierców.

15. Po co ustanawiać wykonawcę testamentu,jeśli spadkobiercy są znani z testamentu ?
Ponieważ do czasu uzyskania przez nich aktu poświadczenia dziedziczenia lub prawomocnego postanowienia spadkowego nie są oni jeszcze spadkobiercami, nawet jeśli są wymienieni w testamencie. W tym ujęciu masa spadkowa znajduje się w okresie przejściowym - jest niejako bezpańska /bez właściciela.

16.Jak ustanowić wykonawcę testamentu ?
Poprzez wskazanie w testamencie kto ma nim być
i określenie jego roli jako takiego.

17.Czy wykonawcą testamentu może być spadkobierca ?
Tak !

18. Czy wykonawcę testamentu można ustanowić w każdym testamencie ?
Tak !

19. Czy wykonawca testamentu ma obowiązek nim być ?
Nie !

20. Na czym polega wydziedziczenie ?
Na pozbawieniu osoby - należącej do kręgu spadkobierców ustawowych - prawa do dziedziczenia, a więc uzyskania spadku po wydziedziczającym.

21. Kogo można wydziedziczyć ?
Zstępnych,małżonka,rodziców.

22. Jak skutecznie dokonać wydziedziczenie ?
Po pierwsze wskazać taką osobę.
Po drugie użyć formuły:
wydziedziczam , pozbawiam spadku , względnie innej z której taki sens wynika.
Po trzecie konieczne jest, aby w testamencie podać przyczynę i aby była ona zgodna z tym, co jako przyczynę uznaje art.1008 kc
„ Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych,małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku:
1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu,zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
3) uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych. ”

23. Czy wydziedziczenie może być zawarte w każdym testamencie ?
Tak !

24. Jakie istnieją rodzaje testamentów ?
Zwykłe i szczególne ( rozdział II,oddział 1 i oddział 2 kc )

25. Jakie są rodzaje testamentów zwykłych ?
Własnoręczny ( holograficzny ), allograficzny oraz notarialny ( art.949 kc - 951 kc ).

26. Jakie są szczególne rodzaje testamentów ?
Ustny, podróżny oraz wojskowe
( 952 kc- 954 kc ).

27. Jakie istnieją rodzaje testamentów ?
Zwykłe i szczególne ( rozdział II,oddział 1 i oddział 2 kc )

28. Jakie są rodzaje testamentów zwykłych ?
Własnoręczny ( holograficzny ), allograficzny oraz notarialny ( art.949 kc - 951 kc ).

29. Jakie są szczególne rodzaje testamentów ?
Ustny,podróżny oraz wojskowe ( 952 kc- 954 kc ).

30. Jak sporządzić testament własnoręczny ( holograficzny ) ?
Wedle dyspozycji art.949 par.1 kc
„ Spadkodawca może sporządzić testament w ten sposób, że napisze go w całości pismem ręcznym, podpisze i opatrzy datą ” A więc generując dwa,choć lepiej trzy elementy.

31. Co to za elementy ?
Po pierwsze treść, zawierająca stosowne rozrządzenie/a spadkowe.
Po drugie podpis. Oba elementy muszą być bezwzględnie własnoręczne - uściślając całość ( wszystko/100% ) musi być własnoręczna. Wyklucza to posłużenie się drukarką,maszyną do pisania,kserem, kalką, pieczątkami, faksymilem etc.

32. Na czym polega własnoręczność ?
Istota holograficzności polega na tym, aby własne ( osobiste ) pismo autora zostało odwzorowane na pokrywanej materii.
Posłużenie się więc długopisem/piórem/ołówkiem na kartce papieru postulat ten spełnia.
Własnoręczność należy jednak rozumieć szerzej, jako własnocielesność . A więc nie ma przeszkód – dotyczy to zwłaszcza osób z upośledzeniem/ograniczeniem manualnym - dla sporządzenia takiego dokumentu wodząc przyrząd piszący nogą,czy ustami.
Innymi słowy autor dokumentu w procesie pisania ma użyć własne kończyny, czy mięśnie.
Akt ostatniej woli może być własnonożny , czy własnoustny rozumiany jako posłużenie się daną częścią ciała, aby wodzić przyrządem pisarskim.

33. Czy własnoręczny podpis jest więc konieczny ?
Bezwględnie tak !

34. Czy testament własnoręczny można podyktować,aby go ktoś własnoręcznie spisał ?
Jest to absolutnie wykluczone ! Nie będzie to wówczas testament własnoręczny,a cudzoręczny . Nawet więc osoby mające problem zdrowotny z pisaniem ( paraliż,zanik mięśni etc ) nie mają tu taryfy ulgowej.

35. A trzeci element ?
Tutaj wyznacza go art.949 par.2 kc „ Jednakże brak daty nie pociąga za sobą nieważności testamentu własnoręcznego, jeżeli nie wywołuje wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, co do treści testamentu lub co do wzajemnego stosunku kilku testamentów ” To data sporządzenia testamentu. Nie jest ona raczej konieczna ale jest użyteczna.

36. Jaki jest sens daty w testamencie ?
Po pierwsze – wobec nieobecności autora pisma - pozwala rozwiać wątpliwości co do charakteru dokumentu.
A więc czy mamy do czynienia z ostatnią wolą, czy tylko jej projektem, planem, które testamentami nie są.
Po drugie weryfikuje zdolność do sporządzenia testamentu.
Jeśli w dacie sporządzenia autor był ubezwłasnowolniony, mentalnie niesprawny,niepełnoletni, to dokument za testament nie zostanie uznany.
Po trzecie pozwala ustalić relacje pomiędzy testamentami, jeśli istnieją co najmniej dwa ( lub więcej ), zwłaszcza jeżeli zawierają sprzeczne/przeciwne rozrządzenia. Po czwarte upewnia co do pochodzenia dokumentu,jako od tej konkretnej osoby.

37. Jakie są zalety testamentu holograficznego ?
Po pierwsze prostota. W tym zakresie krótki instruktaż pozwoli każdemu wiedzieć jak taki dokument wygenerować.
Po drugie brak innych osób. Do jego sporządzenia niepotrzebne jest angażowanie kogokolwiek - świadków,oficjantów etc. Po trzecie bezkosztowość.
( papier i długopis ma każdy ).

38. Jakie są wady testamentu własnoręcznego ?
Po pierwsze w/w prostota, kusząca aby ją jeszcze zwiększyć
i pójść na skróty pisaniem innym niż własnoręcznie - na drukarce,podpisaniem wzoru z czasopisma etc.
Po drugie jeśli nikt o jego sporządzeniu nie wie, to i być może nikt się nigdy nie dowie ( zaginięcie dokumentu ).
Po trzecie owo nie dowiedzenie się może przybrać drastyczną formę - usunięcia testamentu przez podmiot z jego treści niezadowolony.

Wersja 2.0

Maciej Przebindowski