Ugoda

1. Jaka istnieje możliwość nieskazującego zakończenia sprawy karnej ?
Opcją do rozważenia jest warunkowe umorzenia postępowania.

2. Na czym to polega ?
Na tym co wynika z nazwy.
Nie jest to uniewinnienie ale też nie jest to skazanie.
Osoba wobec której warunkowo umorzono postępowanie
ma status niekaranej .

W tym aspekcie ma ona nadal możność wykonywać,
czy też ubiegać się o wykonywanie zawodu,
gdzie niekaralność jest wymogiem.

3. Kiedy można ubiegać się o to rozwiązanie ?
Zarówno na etapie postępowania przygotowawczego,
jako też sądowego.
Choć im wcześniej tym lepiej.

4. Jakie wymogi muszą być dla tego rozwiązania spełnione ?
Na to pytanie odpowiada art.66 kk

Po pierwsze należy być niekaranym za przestępstwo umyślne.
Co oznacza,że karalność za przestępstwo nieumyślne
przeszkodą do warunkowego umorzenia postępowania nie jest.

Po drugie maksymalne zagrożenie za zarzucany czyn/czyny
nie może przekraczać 3 lat.

Po trzecie regulacja art.66 par.1 kk odwołuje się do elementów ocennych -
„ (…) wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne,
okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości,
(…) właściwości i warunki osobiste
oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie,
że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego,
w szczególności nie popełni przestępstwa ”.
Te jednak, grają zwykle rolę drugorzędną.

5. Czyli teoretycznie każde postępowanie
zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 3 można warunkowo umorzyć ?
Tak !

6. A co jeśli zagrożenie karą jest wyższe ?
Jeżeli zagrożenie karą wynosi do 5 lat pozbawienia wolności,
to w wielu wypadkach postępowanie będzie można warunkowo umorzyć

7. Czy każdy czyn zagrożony do 5 lat pozbawienia wolności
można warunkowo umorzyć ?
Nie !

8. Jakie wymogi muszą więc być spełnione ?
Przede wszystkim niekaralność za przestępstwa umyślne, o czym była mowa w punkcie 4.

9. Jakie inne wymogi muszą być tu spełnione ?
Po pierwsze musi tu istnieć konkretny pokrzywdzony.
Każde przestępstwo ma sprawcę ale nie każde ma pokrzywdzonego.

Ilustrując powyższe
przestępstwo pobicia, znęcania, kradzieży, rozboju
ma zawsze konkretnego pokrzywdzonego.
Ale już organizowanie nielegalnego przekraczania granicy RP,
czy pranie brudnych pieniędzy
takiego pokrzywdzonego nie posiada.

Jeżeli więc brak zindywidualizowanego pokrzywdzonego,
to przy zagrożeniu karą pozbawienia wolności do 5 lat
warunkowe umorzenie postępowania jest niemożliwe.

Po drugie jeśli już istnieje ów pokrzywdzony,
to podejrzany/oskarżony musi się z nim pojednać,
względnie naprawić szkodę
lub uzgodnić sposób jej naprawienia,

W tym zakresie powinno nastąpić
jedno z trzech wskazanych zdarzeń,
choć oczywiście pojednanie jest najlepsze.

Po trzecie analogiczne owe ocenne wymogi, jak wskazano w pkt 4.

10. Czy bez pojednania,przy zagrożeniu do 5 lat,
warunkowe umorzenie postępowania jest dopuszczalne ?
Nie !
Pojednanie jest tu warunkiem konstytutywnym.

11. A czy bez pojednania,przy zagrożeniu do 3 lat
warunkowe umorzenie postępowania jest dopuszczalne ?
Tak !
Choć takie pojednanie jest użyteczne.

12. Na czym polega pojednanie ?
Formalnie na złożeniu przez pokrzywdzonego
oświadczenia o pojednaniu.

W praktyce u jego podstaw leży jednak jakaś ugoda -
zwykle kompensata materialna dla pokrzywdzonego.

13. W jaki sposób wdrożyć to rozwiązanie ?
Poprzez złożenie wniosku o skierowanie sprawy
na drogę postępowania mediacyjnego.

Niezależnie od tego warto,aby adwokat już na wstępie,
podjął działania poprzez kontakt z pokrzywdzonym.
W tym sensie takie działania
są niezależne od ewentualnego postępowania mediacyjnego.

14. Czy to wystarczy ?
Na to pytanie nie ma jednej odpowiedzi.
Duża rolę mogą odegrać negocjacje obrońcy z pokrzywdzonym.
W tym ujęciu pozaprocesowy wysiłek wniesiony do pojednania
przekracza niejednokrotnie klasyczną reprezentację na sali sądowej.

15. Czy przyznanie się podejrzanego/oskarżonego jest konieczne ?
Nie !

16. Jakie jeszcze korzyści wiążą się z warunkowym umorzeniem postępowania ?
W razie wczesnego pojednania
wyeliminowane jest postępowanie dowodowe w sądzie,
a więc i rozognianie konfliktu pomiędzy stronami.

Warto zasygnalizować,
iż pokrzywdzony uzyskuje w ten sposób szansę uzyskania kompensaty
w wysokości przekraczającej zwykle ewentualną kwotę wyroku.

17.Na jaki okres postępowanie jest warunkowo umorzone ?
Na okres 1 lub 2 lat.
Zwykle jednak 2 lat.

18.Czy zagrożenie karą pozbawienia wolności powyżej 5 lat
pozwala na warunkowe umorzenie postępowania ?
Nie !

19. Czy jest lepszy sposób na zakończenie postępowania karnego ?
Tak!
Aczkolwiek jest on dostępny w niewielu wypadkach.
Jest to cofnięcie wniosku o ściganie.

20. Na czym to polega ?
Na tym co wynika z nazwy.
Pokrzywdzony składa oświadczenie,iż cofa wniosek o ściganie.

21. Kto jest uprawniony do złożenia takiego oświadczenia ?
Pokrzywdzony,ewentualnie jego reprezentant.

22. Co jest następstwem takiego oświadczenia ?
Umorzenie postępowania.

23. Czy jest różnica pomiędzy warunkowym umorzeniem postępowania,
a ( bezwarunkowym) umorzeniem postępowania ?
Tak !

24. Co to za różnica ?
Po pierwsze warunkowe umorzenie dokonywane jest na okres od 1 do 2 lat.
Zwykłe umorzenie takim warunkiem nie jest obostrzone. Po drugie warunkowe umorzenie postępowania
może być podjęte na nowo,
jeżeli w wyznaczonym okresie oskarżony coś spsoci .
Zwykłe umorzenie podjęte być nie może.
Po trzecie warunkowo umarzając postępowanie
sąd władny jest nałożyć na oskarżonego określone obowiązki.
Przy zwykłym umorzeniu takie obowiązki nakładane nie są.

25. Jak sprawić,aby pokrzywdzony złożył takie oświadczenie ?
Zwykle u jego podstaw leży jakaś ugoda pomiędzy stronami,
zwłaszcza mająca finansowe podłoże.
Formalnie jednak takie pojednanie wymagane nie jest.

26. W jakich sprawach pokrzywdzony może złożyć to oświadczenie ?
Niestety w niewielu.
W tym aspekcie takie uprawnienie
zaznaczone jest przy odpowiednim przepisie wyrażeniem:
ściganie przestępstwa następuje na wniosek pokrzywdzonego .

27. W jakich więc sprawach będzie to przykładowo możliwe ?
Nieumyślne narażenie człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo
utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,
narażenie bezpośrednio innej osoby na zarażenie wirusem HIV ( 161 par.1/2 kk )
groźba 190 par.1,stalking,kradzież tożsamości,
wykonanie zabiegu leczniczego bez zgody pacjenta,niealimentacja,
niszczenie mienia

28. Do kiedy taki wniosek może być złożony ?
Datą graniczną jest – wedle art.12 par.3 kpk -
rozpoczęcie przewodu sądowego
na pierwszej rozprawie głównej.

29. Czy złożenie oświadczenia cofającego wniosek o ściganie skutkuje automatycznie umorzeniem postępowania ?
Tak i nie !
Tak,jeśli wniosek o ściganie nie został złożony,
a toczy się już postępowanie karne.

Nie,jeśli danej osobie postawiono zarzut,
a więc ma ona status podejrzanego/oskarżonego.

30.Co więc jeśli dana osoba ma status podejrzanego lub oskarżonego ?
Na umorzenie postępowania
musi wyrazić zgodę prokurator w postępowaniu przygotowawczym
lub sąd,gdy akt oskarżenia tam trafił.

Warto dodać,iż praktyka wskazuje,
że w większości kazusów organy się temu nie sprzeciwiają.

31. Gdzie poza warunkowym umorzeniem postępowania, oraz umorzeniem postępowania ugoda pomiędzy stronami w procesie karnym ma sens ?
Wszędzie tam,gdzie zainteresowanemu zależy na obniżeniu
dolegliwości wyroku,a więc zredukowaniu kary/środków karnych.

Ilustrując powyższe wskazać można te sprawy,
w których wyrok waha się pomiędzy karą w zawieszeniu ( zawiasy ),
a karą bezwzględnego pozbawienia wolności ( na sztywno ).

Deklaracja ofiary,iż skutki zdarzenia zostały przez sprawcę naprawione
potrafi być ciężarem przechylającym wyrok na korzyść oskarżonego,
a więc ratunkiem przed więzieniem.

Nawet i tam,gdzie kara bezwzględna jest pewna
naprawienie szkody ma siłę obcięcia lat z wyroku.

Wersja 2.0

Maciej Przebindowski